Jo Nesbø is de succesvolste thrillerauteur van Noorwegen, met een hele rits prijzen in zijn trofeekastje. Hij is ook voormalig profvoetballer, beurshandelaar, muzikant, componist en wereldreiziger.
Nesbø’s werk, waaronder Dodelijk patroon, De verlosser en De roodborst, wordt in meer dan twintig talen uitgegeven.
Voor Headhunters, zijn meest recente thriller, was hij op bezoek in Nederland tijdens de Maand van het Spannende Boek, met de Scandinavische thriller als centraal thema.
© NU.nl/Anne Jongeling
*Dat glas op je website, is dat whisky of ice tea?*
“Whisky natuurlijk. Ice tea… pfff…”
*In Nederland speelt nog steeds discussie of het thrillergenre literair kan zijn of niet. Hoe zit dat in Noorwegen?*
“De thrillers van Sjöwall en Wahlöö waren in Scandinavië al decennia lang vanuit de kiosken in de literaire boekwinkels beland, dus bij ons is het geen punt van discussie of het genre literair kan zijn of niet.
Veel beginnende auteurs schrijven juist detectiveromans als debuut. Met wisselend succes natuurlijk, maar misdaad is bij ons dus wel een gevestigd literair genre.”
*De hoofdpersoon uit Headhunters is geen morele man. Zijn dat lastige personages om je lezerspubliek mee te overtuigen?*
“Roger (leading man uit Headhunters, red.) windt er geen doekjes om dat hij morele grenzen overschrijdt – zijn karakter wordt al helemaal in het begin neergezet. Niettemin doet hij dat uit liefde voor zijn vrouw, en zozeer niet uit gebrek aan ethiek.
Later gebieden de omstandigheden hem om meer grenzen te overschrijden, maar die knagen aan zijn geweten. Headhunters staat vol met dat soort gewetenskwesties, hetgeen een onderwerp is wat me al erg lang bezighoudt. Daarom verbaasde het me ook niet dat het schrijven van dit boek me zo makkelijk afging.”
*In de westerse literatuur was vroeger de hoofdpersoon vrijwel altijd een duidelijk afgebakend moreel kompas, tegenwoordig zijn daar meer grijstinten in. Hoe zou dat komen? *
“Ik denk omdat we eerlijker durven te zijn over onze tekortkomingen, en dat onze tekortkomingen ook meer worden geaccepteerd – mits we er iets goeds mee doen, natuurlijk. De mens is niet onfeilbaar.
Je bent niet alleen goed of alleen slecht. In hoeverre je als goed mens wilt gedragen, houdt verband met de manier waarop je je plek in de roedel wilt bepalen. Zo’n roedel is een smeedwerk van sociale cohesie, en hoe minder sociaal je bent, hoe verder je in de periferie van dat smeedwerk belandt.
Dat kun je wel compenseren met een heleboel aards bezit om jezelf mee te ‘troosten’, maar je maakt mij niet wijs dat zo’n perifere positie uiteindelijk heel bevredigend werkt.”
*Er zitten twists en personages in Headhunters waar de Coen Brothers van zouden kwijlen. Nu de filmrechten zijn verkocht, zit je de regisseur op zijn nek om dat soort juwelen in de filmversie te handhaven?*
“Ik laat het alleen verfilmen om na afloop van de voorstelling tegen de pers te kunnen zeggen “Wat een shitfilm!” Haha, nee, liever niet. De opbrengsten ervan gaan naar een Indiaas weeshuis dus natuurlijk hoop ik dat er zoveel mogelijk mensen naar gaan kijken.”
*Je hebt Batman ooit een wraakzuchtige psychopaat genoemd – hoe zat dat?*
“Ik denk dat wanneer een volwassen vent zich verkleedt als een vleermuis met als enig obsessief doel om op eigen houtje misdadigers om te leggen, hij flink van Lotje getikt moet zijn. Hoe realistisch is dat, zeg nou zelf?
Niettemin, ik heb een tijd in de aandelenhandel gezeten en daar een man leren kennen naar wie ik ‘mijn Roger’ in Headhunters heb gemodelleerd. Ik zweer je dat ik deze kerel voor het boek enorm heb moeten afzwakken, anders zou hij als romanfiguur totaal niet geloofwaardig zijn. Hoe ironisch is dat?”